Blokzincir
Bitcoin Ordinal'leri Nedir? Bitcoin NFT’leri Hakkında Bilmeniz Gereken Her Şey
Acemi
2023-08-03 | 5m
Bu makale, Bitcoin Ordinal'lerine genel bir bakış sunmakta ve avantajlarını analiz etmektedir.
Özet
-
Bitcoin Ordinal'leri, insanların dijital eserler oluşturmak için satoshiler üzerinde dijital içerik sipariş etmelerine, tanımlamalarına ve yazmalarına olanak tanıyan bir sistemdir.
-
Ordinal'ler piyasaya daha Ocak ayında giriş yaptığı için, bunların oluşturulması ve işlemleri için araçlar hala sınırlı.
-
Ordinal'ler, NFT'ler ve yeni token standartları gibi Bitcoin için yeni kullanım durumları sağlıyor.
-
Ordinal'ler tarafından oluşturulan dijital eserler de diğer NFT'lere göre birçok avantaja sahip.
Bitcoin Ordinal'leri Nedir?
Bitcoin Ordinal'leri Bitcoin blokzincirindeki bireysel satoshilere resim, video ve daha fazlası gibi dijital içerik eklemenin veya "yazmanın" bir yoludur. Bir satoshi (SAT) BTC'nin en küçük birimidir ve bir BTC'nin 1/100.000.000’ine eşittir.
Bitcoin Ordinal'leri iki temel bileşen içerir: Sıralar ve yazıtlar.
Sıralar, satoshileri benzersiz bir şekilde sıralayan ve NFT'ler için gerekli olan değiştirilemez özelliği yaratan sistemdir. Basit bir ifadeyle, Ordinal'ler her satoshi'ye belirli bir sayı atayarak onu diğerlerinden ayırt edilebilir hale getirir. Bu numaralandırma sistemi, her satoshi'nin benzersiz bir tanımlayıcıya sahip olmasını sağlar.
Yazıtlar satoshilere iliştirilen asıl içeriği temsil eder. Bunlar resim, metin, video veya kullanıcıların bir NFT ile ilişkilendirdiği diğer veriler olabilir. Diğer NFT'lerde bu içerik genellikle meta veri olarak adlandırılır.
Diğer NFT türlerinden farklı olarak, yazıtlar Bitcoin blokzincirinde dijital içeriğin zincir üzerinde değişmez bir varlığı olarak oluşturulur. Doğrudan blokzincire entegre edilirler ve Bitcoin protokolünde herhangi bir ayrı katman veya değişiklik gerektirmezler. BTC'nin kendisi kullanılarak bunlara erişilebilir ve işlem yapılabilir.
Bitcoin Ordinal'lerinin yaratıcısı, Casey Rodarmor, yazıtları NFT yerine "dijital eserler" olarak adlandırmayı tercih ediyor, çünkü ilkinin daha tanıdık ve kolay anlaşılır bir terim olduğuna ve yazıtların NFT'lerin ötesinde uygulamaları olabileceğine inanıyor. Öte yandan, NFT kavramı blokzincir topluluğu için daha tanıdık olduğundan, birçok kişi yazıtları "Bitcoin NFT'leri" olarak adlandırıyor.
Bitcoin Ordinal'leri büyük popülerlik kazandı ve Bitcoin ağında kullanımın, ücretlerin ve depolama alanının artmasına yol açtı. Ocak ayından bu yana, 44,5 milyon dolar ücret karşılığında toplam 11,8 milyon yazıt oluşturuldu. Ordinal'ler, Bitcoin'in yalnızca bir "değer saklama aracı" olarak kullanılmasının ötesinde uygulamalarına katkıda bulunma potansiyeline de sahip.
Ordinal'lerin popülerliği BTC ağ ücretlerinde önemli bir artışa yol açtı (Kaynak: BitInfoCharts)
Örneğin, Ordinal'lerin piyasaya sürülmesinden bu yana geliştiriciler Bitcoin'de Ethereum'daki ERC-20'ye benzer bir token standardı olan BRC-20’yi oluşturdu. BRC-20 ile geliştiriciler, satoshilere JSON adı verilen özel bir tür kod yazarak değiştirilebilir tokenlar oluşturabiliyorlar. Bu kod, kaç tane olduğu ve adlarının ne olduğu gibi tokenlerle ilgili önemli ayrıntıları açıklıyor. Bununla birlikte, Bitcoin'in Ethereum'dan daha az programlanabilirlikle tasarlandığı göz önüne alındığında, BRC-20 tokenlerinin yapamayacağı birçok şey var.
Şimdiye kadar, Ordinal'ler için en yaygın kullanım metin yazıtları ve sonrasında görsel yazıtlar. Bazıları satoshilere ses, video, video oyunları ve kod (BRC-20 tokenlerinde olduğu gibi) eklese de bu kullanım durumları o kadar da popüler değil.
Zaman içinde en popüler yazıt türleri (Kaynak: @dgtl_assets on Dune)
Bitcoin Ordinal'leri Nasıl Çalışır?
Ordinal'ler, Bitcoin Protokolünde yapılan iki güncelleme ile mümkün oldu: 2017'de Segregated Witness (SegWit) ve 2021'de Taproot. Bu güncellemeler, blokzincirde saklanabilecek ihtiyari veri miktarını artırarak görüntülerin, videoların ve diğer medya türlerinin dahil edilmesine olanak tanıdı. Bu güncellemeler özellikle NFT'ler için tasarlanmış olmasa da, istemeden de olsa Ordinal'ler ve yazıtların var olması için gerekli altyapıyı sağlanmış oldu.
SegWit, Bitcoin işlemlerinde "tanık verileri" adı verilen ve ihtiyari verilerin iletilmesini destekleyen ayrı bir bölüm getirdi. Bu, Bitcoin'in blok boyutu sınırı içinde daha büyük miktarda verinin depolanmasına olanak sağladı. Bu, bir işleme ne kadar ihtiyari veri dahil edilebileceğinin sınırlarını genişlettiği için sıralı NFT'lere doğru atılan ilk adımdı.
Öte yandan Taproot, Bitcoin'in gizliliğini, ölçeklenebilirliğini ve güvenliğini daha da geliştirdi. İhtiyari tanık verilerinin saklanmasını kolaylaştırdı ve bir Bitcoin işlemine yerleştirilebilecek ihtiyari veri miktarı üzerindeki sınırlamaları gevşetti. Bu yükseltme, Ordinal'lerin Taproot komut dosyası yolu harcamalarını kullanarak çalışmasının önünü açtı.
Ordinal'lerin nasıl çalıştığını daha iyi anlamak için, Bitcoin olmayan NFT'lerdeki token ID'leri örneğini ele alalım. Token ID'leri her bir NFT'ye benzersizlik sağlayarak kullanıcıların bunları birbirinden ayırt etmesine olanak tanır. Benzer şekilde, Ordinal'ler her bir satoshi'ye madencilik sırasına göre benzersiz bir numara atayarak her bir birim için ayırt edici bir tanımlayıcı oluşturur. Basılan ilk satoshi ilk Ordinal'ler oldu ve sonraki satoshilere işlem sırasına göre numaralar verildi. Bu numaralandırma sistemi ilk giren ilk çıkar işlem süreci ile sürdürülmekte.
Ordinal'lerin BTC'nin değiştirilebilirliğini ihlal etmediğini de belirtmek gerek. Bitcoin blokzincirinin kendisi bu sıralama sistemini tanımıyor, ancak geliştiricilerden oluşan bir topluluk bunun önemini kabul etti ve Bitcoin'in kullanım alanlarını genişletmek için Ordinal'lerden yararlanan araçlar yarattı.
Bitcoin dışındaki blokzincirler, çeşitli dijital varlıkları temsil etmek için NFT'lere ihtiyari veriler eklenmesine izin verir. Ordinal'ler durumunda ise, meta veriler bir Bitcoin işleminin tanık verileri içinde tutulur. Bu veriler işlemin belirli bir bölümüne "yazılır" ve genellikle belirli bir satoshi ile ilişkilendirilir.
Ordinal'ler, kullanıcıların Bitcoin blokzincirindeki her bir satoshi'ye bağlı ek bilgileri oluşturmasına, görüntülemesine ve takip etmesine olanak tanıyan araçlardır. Ordinal'lerin özelliği yeni tokenlar yaratmamaları, bunun yerine mevcut satoshilerle çalışmalarıdır. Dolayısıyla, yazılı satoshiler tıpkı diğerleri gibi gönderilebilir ve harcanabilir; yani bir bakıma aynı anda hem değiştirilebilir hem de değiştirilemezdirler.
Bitcoin Ordinal'leri Nasıl Oluşturulur?
Başlangıçta, yalnızca bir Bitcoin tam düğümüne ve satoshileri manipüle edebilen özel bir cüzdana sahip olanlar yazıt oluşturabilmekteydi. Ancak artık Gamma ya da Ordinals Bot gibi bu süreci otomatikleştirecek araçlar var, bu da teknik açıdan daha az bilgili kullanıcıların işini kolaylaştırıyor ve ilgili riskleri azaltıyor.
Bir yazıt oluşturmak için kullanıcıların Taproot uyumlu bir cüzdana bireysel bir satoshi içeren bir işlem göndermesi ve işlemin bir parçası olarak istenen meta verileri eklemesi gerekiyor. Kullanıcıların, istenen satoshi'nin ağ ücretini ödemek için kullanılmadığından emin olmaları gerekli.
Bitcoin Ordinal'leri çevreleyen araçların ve ekosistemin hala ilk aşamalarında olduğunu da belirtmek gerek. İlk Ordinal'ler sadece birkaç ay önce yazıldı. Teknik açıdan daha az bilgili kullanıcılar ilgi gösterdikçe ve talep arttıkça, ekosistem ve araçlar muhtemelen daha kullanıcı dostu olacak şekilde gelişecektir.
Bitcoin Ordinal'leri Transferi ve İşlemi Nasıl Yapılır?
Bitcoin Ordinal'leri nispeten yeni oldukları için, tıpkı Bitcoin Ordinal oluşturmak için kullanılanlar gibi, yazıtları aktarmak ve işlem yapmak için kullanılan araçlar da henüz olgunlaşmamış durumda. Bununla birlikte, ilginizi çekiyorsa birkaç adımda kendi yazıtınıza sahip olabilirsiniz.
İlk olarak, Ordinals Punks, Ord Rocks ve Taproot Wizards gibi dijital eserler yaratan projeleri araştırın ve keşfedin. Bitcoin Ordinal'leri yeni olduklarından, açık platformlarda işlemler olmayabilir. Bu yüzden ilgilendiğiniz projelerin Discord sunucularına katılmanız gerekiyor. Bu projeler kendi sunucularında işlemleri organize eder ve satıcıların fiyatlarını belirlemesi ve alıcıların teklif vermesi için sistemler sunar. Koleksiyonları inceleyin, Discord sunucularına katılın, kendi araştırmanızı yapın ve fiyatları kontrol edin.
Bazı yazıtlar Emblem Vault aracılığıyla OpenSea'de de mevcuttur. Dolandırıcılıktan kaçınmak için, kasanın BTC adresinin Ordinals web sitesinde kayıtlı Bitcoin adresiyle eşleştiğinden emin olun.
Ardından, Taproot özellikli bir Bitcoin cüzdanınız olduğundan emin olun. Ledger, Trezor, Bitcoin Core, ve Zeus Taproot destekleyen cüzdanlardan bazıları.
Satın almak istediğiniz bir yazıt bulduğunuzda, projenin Discord sunucusundan veya açık artırma yoluyla satın alabilirsiniz. İşlemi yalnızca gerekli araştırmaları yaptıktan sonra tamamlayın.
Bitcoin Ordinal'lerinin Avantajları Neler?
Ordinal'lerden önce RGB ve Taro gibi projeler de diğer dijital varlıkları Bitcoin blokzincirine entegre etmeye çalışmıştı. Bu projeler temelde Bitcoin blokzinciri üzerinde birer ikinci katmandır. Ordinal'lerden daha fazla özellik sunabilseler de kullanımları daha karmaşık. Yazıtlar nispeten basit ve tutumlu Bitcoin blokzincirine dayanırken, diğer NFT'ler karmaşık ağlar ve sanal makineler üzerinde çalışır. Yazıtların bu basit doğası, onları daha güvenli ve güvenlik açıklarına daha az eğilimli hale getiriyor.
Satoshi yazıtlarının web'e benzer bir veri modeli kullandığını ve temel protokolde değişiklik gerektirmeden web tarayıcılarının işleyebileceği herhangi bir içerik türünü desteklemelerine izin verdiğini de belirtmek gerek. Bu, gelişen içerik türleri için esneklik sağlıyor.
RGB, Taro ve hatta Ethereum NFT'leri genellikle içeriği zincir dışında depolar; bu da IPFS veya Arweave gibi platformlarda olabilir ve uzun vadeli kullanılabilirliği garanti etmeyebilir. Yazıtların içeriği her zaman Bitcoin blokzincirinin kendisinde saklanır, bu da onları daha dayanıklı ve kayıplara daha dayanıklı hale getirir.
Yazıtlar her zaman değişmezdir, yani oluşturulduktan sonra kimse tarafından değiştirilemez veya silinemezler. Buna karşın, ortak NFT'ler değiştirilebilirdir, yani içerikleri NFT sözleşmesinin sahibi tarafından değiştirilebilir veya kaldırılabilir.
Ek olarak, Ordinal'ler ve yazıtlar oluşturmak, transfer etmek veya saklamak için BTC gereklidir, bu da onları doğal olarak daha az ve potansiyel olarak daha değerli hale getirir. Diğer zincirlerden gelen NFT'ler tek bir işlemle sınırsız miktarda basılabilir ve bu da onları daha az nadir kılar.
Son olarak, Ordinal'ler ve yazıtlar zincir üstü telif ücretlerini desteklediğini belirtmez, çünkü bunun uygulanması zor olacaktır. Ethereum NFT'leri, zincir üstü telif ücretleriyle ilgili kafa karışıklığı ve zorluklarla karşılaşmış ve ekosistem içinde olumsuzluklara neden olmuştur.
Açıklama Bu makalede ifade edilen görüşler sadece bilgilendirme amaçlıdır. Bu makale, tartışılan ürün ve hizmetlerin herhangi birini onaylamaz veya yatırım, finans veya işlem tavsiyesi teşkil etmez. Finansal kararlar alınmadan önce uzmanlara danışılmalıdır.
Paylaş
